Z łaciny patere, nam znana jako patena – to niezwykle ważne naczynie liturgiczne na pierwszy rzut oka przypominające talerzyk. Czym jest, jak powstaje i na jakie rodzaje możemy ją dzielić? O tym wszystkim porozmawiamy z Panem Adamem Nowakowskim – właścicielem pracowni brązowniczej.
Panie Adamie jak i z czego powstają pateny?
Pateny w naszej pracowni brązowniczej to dzieło kunsztu rąk ludzkich. Najważniejsze jest to, by przynajmniej po swojej wewnętrznej stronie była ona wykonana z złota bądź srebra, czyli metalu szlachetnego, nie podatnego na korodowanie. Możliwe jest także grawerowanie. Ciekawostką jest to, że niegdyś wyglądała inaczej – bardziej jak taca niż talerzyk, co wiązało się z umieszczaniem na niej konsekrowanego chleba.
Do czego dzisiaj służy w takim razie?
Nadrzędnym zadaniem pateny jest to by zbierała i chroniła przed profanacją cząstki Najświętszego Sakramentu – stąd sposób jej użytkowania przez ministrantów w czasie Mszy Świętej. Co ważne, tuż po Komunii Świętej patenę czyści się wykorzystując do tego puryfikaterz z cząstek konsekrowanego Chleba oraz wody.
Wiadomo mi również, że patena – patenie nie równa i można wyróżnić ich kilka rodzajów. Czy mógłby Pan przybliżyć ten temat?
Oczywiście. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje paten. Pierwsza z nich jest płaska i okrągła. Zwiemy ją pateną kielichową. Używa jej kapłan, kładąc na niej hostię. Później tę samą hostię łamię i spożywa, wcześniej w czasie konsekracji ukazując ją wiernym. Kolejnym rodzajem jest patena komunijna, czyli ta najbardziej znana i kojarzona, bowiem właśnie jej używa ministrant w czasie Komunii świętej. Jest bardzo podobna do kielichowej, ale jej charakterystyczną cechą jest specjalny uchwyt, dzięki której ministrantowi jest łatwiej nią operować. Ostatnim rodzajem jest patena głęboka – bardzo symboliczna. W niej umieszczane są komunikanty dla wszystkich uczestników liturgii, co przypomina o tym, iż wspólnota spożywa jeden chleb, jedno Ciało Chrystusa. Zresztą już dawno Kościół upatrywał się w patenie symbolu nowego grobu Pańskiego.
Wszystkie wyżej wymienione rodzaje paten możesz zobaczyć na stronie krakowskiego producenta – Sacrum.
