Czym jest patena liturgiczna?
Patena liturgiczna z łac. patina (”płaska miska”) jest to naczynie, przeważnie w kształcie talerzyka, wykonane jest ze szlachetnego metalu ( jeśli nie całe, to obowiązkowo wnętrze pokryte jest szlachetnym metalem). Najczęściej spotykane są w kościołach pateny wykonane ze złota lub srebra.
Patena liturgiczna jest naczyniem, na którym podczas mszy świętej kładzie kapłan konsekrowaną Hostię.
Wyróżniamy trzy rodzaje paten liturgicznych:
- patena kielichowa – jest to płaska patena, na której mieści się jedna duża hostia lub kilka mniejszych, przeznaczonych dla kapłana
- patena komunijna – używana podczas obrzędu komunii świętej. Zazwyczaj posiada uchwyt, trzyma ją ministrant przy brodzie przyjmującego Ciało Chrystusa celem uniknięcia profanacji
- patena głęboka – patena na której mieści się hostia dla kapłana oraz kilka mniejszych komunikantów dla wiernych. Używa się jej, gdy nie ma możliwości skorzystania z pateny płaskiej lub, gdy podczas mszy świętej istnieje potrzeba konsekrowania komunikantów dla wiernych
Patena nie ma odpowiedników biblijnych, nie ma zatem bogatej symboliki. Na patenie w czasie sprawowanej Eucharystii składa się chleb, który jest przemieniany w Ciało Chrystusa. Patena jest jednym z najważniejszych naczyń liturgicznych, gdyż na niej kładzie się konsekrowaną Hostię. Bez pateny ciężko sobie wyobrazić sprawowanie mszy świętej. Kiedy prezbiter przygotowuje dary, unosi patenę z chlebem nad ołtarzem i odmawia modlitwę proszącą o Boże błogosławieństwo nad tym chlebem rozumowanym jako “owoc ziemi i pracy rąk ludzkich”. Patena jako naczynie liturgiczne może też przypominać słowa Chrystusa: “Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, to jest Ciało moje”.
